Mniej sodu – więcej zdrowia

(Gazeta Pomorska – 1.10.1994 r.)

Ponad 3 miliony Polaków ma nadciśnienie tętnicze krwi, które jest poważnym czynnikiem ryzyka chorób serca. Badania epidemiologiczne oraz obserwacje kliniczne dowodzą ścisłego związku przyczynowego pomiędzy spożyciem soli
i ciśnieniem krwi. Sól kuchenna jest bowiem głównym źródłem sodu(…)

Przed kilkoma laty pn. „Intersalt” podjęto międzynarodowe badania, którymi objęto 52 ośrodki w 32 krajach. Zebrane dane dowodzą, że w krajach o wysokim spożyciu soli, do których należą m. in. Polska, Japonia, Chiny, Portugalia, ludzie częściej chorują na nadciśnienie. Stwierdzono również, iż obniżenie dziennego spożycia sodu skutecznie redukowało ciśnienie krwi(…)

Sód spożywamy nie tylko w postaci soli kuchennej, która podnosi smak potraw. Spore jego ilości dostarczają przetwory mięsne, konserwy, ryby wędzone, pieczywo, zwłaszcza zaś chleb. Ponadto pewną ilość sodu dostarczają owoce, warzywa, mleko, jaja(…)
W krajach, gdzie obywatele dbają o swoje zdrowie, podejmuje się specjalne programy ograniczające spożycie soli kuchennej i stymulujące wytwarzanie substytutów soli, zawierających mniej sodu. taka dietetyczna sól pn. Morton’s lite salt zdobyła rynek amerykański. Stosują ją zarówno gospodynie domowe, dbające o zdrowie rodziny, jak i przetwórstwo spożywcze (…)
Okazuje się, że również w Polsce od pewnego czasu taką zdrową sól niskosodową pod nazwą „MAGDISOL” produkuje bydgoskie przedsiębiorstwo MANAKA.

Chrońmy serce

(Głos Wielkopolski – 2.12.1994 r.)

Długoletnie badania naukowe prowadzone w wielu ośrodkach na świecie (WHO, FAO) i w kraju (PAN, Instytut Żywności i Żywienia) wykazały, że nadmiar sodu, którego głównym źródłem jest sól, prowadzi do znacznego podniesienia ciśnienia krwi. To z kolei zwiększa ryzyko zachorowań na takie choroby jak: miażdżyca, choroby wieńcowe, zawał serca, udar mózgu i inne. W Polsce spożywamy średnio dwa razy więcej soli (do 15 mg) niż to określają zalecenia żywnościowe Światowej Organizacji Zdrowia. Tam, gdzie występuje tak wysokie spożycie tego produktu ludzie znacznie częściej chorują na nadciśnienie. W związku z tym w wielu krajach podejmuje się specjalne programy zastępowania zwykłej soli, solą niskosodową. Np. Morton’s lite salt zdobyła rynek amerykański, gdzie ma zastosowanie zarówno w gospodarstwach domowych jak i przetwórstwie spożywczym. Również w Polsce taka zdrowa sól niskosodowa pod nazwą „MAGDISOL” pojawiła się ostatnio na rynku.

Produkowana jest przez bydgoskie przedsiębiorstwo MANAKA. Używa się jej zamiast zwykłej soli zarówno do gotowania jak i do spożywanych na zimno potraw.

Jest nie tylko jodowana, ale również wysokomagnezowa. Systematyczne jej stosowanie eliminuje potrzebę zażywania dodatkowo drogich preparatów magnezowych, gdyż zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na ten pierwiastek. Podobnie jest z jodem. Przy wszystkich swoich właściwościach nie zmienia smaku potraw. Te profilaktyczne i lecznicze walory są wysoko cenione przez środowiska lekarskie, co wyraża się w dążeniu do upowszechnienia jej spożycia. Sprzyja temu obecność soli „MAGDISOL” w aptekach i sklepach spożywczych w formie estetycznych i praktycznych solniczek oraz kartoników o większej pojemności, oznaczonych specjalnym znakiem niskosodowym (strzałka w dół).

Jako zalecana przez lekarzy powinna znaleźć miejsce na każdym stole, gdyż mniej sodu to więcej zdrowia. Weźmy to sobie do serca!

Zalecenia ministerstwa Zdrowia opracowane przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie

Nadmiar soli szkodzi i może spowodować:

  • nadciśnienie tętnicze
  • udar mózgu
  • zawał serca
  • osteoporozę
  • raka żołądka

Polak spożywa dziennie 2-3 razy więcej soli (12-15 gramów) niż przewidują zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia.

Jak ustalić ile soli zjadamy? Czytaj informacje na etykietach produktów!

Producenci nie zawsze podają zawartości soli na opakowaniu produktu, ale czasami podają zawartości sodu. 1g sodu odpowiada 2,5g soli. Podaną zawartość sodu mnożymy więc przez 2,5.

sól = sód x 2,5

Czy wiesz, że …

Ilość soli pochodzącej z produktów przetworzonych (~40%)
+
Ilość soli dodawanej w czasie gotowania i dosalania przy stole (~60%)
=
Ilości spożywanej soli dziennie

Zawartość soli w wybranych potrawach

Zawartość soli* w produktach świeżych i przetworzonych

Produkty świeże (100 g) Sól (g) Produkty przetworzone (100 g) Sól (g)
Groszek zielony 0,005 Groszek zielony konserwowy, bez zalewy 0,45
Fasola szparagowa 0,015 Fasola cięta konserwowa, bez zalewy 0,64
Pomidor 0,020 keczup 2,40
Ogórek 0,028 Ogórek kwaszony 1,76
Kapusta biała 0,048 Kapusta kwaszona 0,65
Ser twarogowy półtłusty 0,110 Ser typu „Feta” 2,75
Wieprzowina, szynka surowa 0,120 Szynka wiejska 2,57
Śledź świeży 0,223 Śledź marynowany 2,73
Dorsz świeży, filety bez skóry 0,223 Dorsz wędzony 1,93

*obliczono na podstawie zawartości soli w produkcie.

Ilość produktów świeżych i przetworzonych zawierających 0,1 g sodu (Na) = 0,25 g soli (NaCl)

Produkty świeże Produkty przetworzone
5,0 kg groszku zielonego 60 g zielonego groszku konserwowego z puszki
1,4 kg surowych ziemniaków 12 g chipsów
1,3 kg pomidorów 10 g keczupu
625 g orzeszków ziemnych 20 g orzeszków ziemnych solonych
220 g mleka 11 g sera brie
160 g mięsa wieprzowego (szynka) 8 g suchej kiełbasy
105 g makreli świeżej 8 g makreli wędzonej

Zalecenia Ministerstwa Zdrowia:

  1. Spożywaj nie więcej niż 5 g soli dziennie,co równa się 2000 mg sodu.
  2. 5 g obejmuje sól pochodzącą ze wszystkich źródeł:
    • zawartą w produktach rynkowych
    • sól dodaną do potraw (tzw. dosalanie).
  3. W przeliczeniu na miary domowe: 5 g soli to w przybliżeniu płaska łyżeczka do herbaty

Jak ograniczyć ilość soli w diecie ?

  • Stopniowo zmniejszając ilość spożywanej soli. Przyzwyczajenie się do mniej słonego smaku nie jest trudne.
  • Usuń solniczkę ze stołu.
  • Staraj się używać mało soli do przygotowywania i gotowania potraw.
  • Jeżeli używasz soli, dodawaj ją pod koniec gotowania.
  • Stosuj inne przyprawy zamiast soli, np. zioła świeże i suszone.
  • Możesz używać soli sodowo-potasowej, która zawiera mniej sodu.
  • Wybieraj produkty świeże zamiast przetworzonych.
  • Czytaj informacje na etykietach – spośród produktów rynkowych wybieraj produkty mniej słone.

Sól szkodzi, ale nie musi!

(Dziennik Wieczorny – 16.02. 1995 r.)

Bydgoska „MAGDISOL” chroni serce i zalecana jest przez lekarzy (…)
„MAGDISOL” jest produktem niskosodowym i jak wykazują bogate już doświadczenia krajów zachodnich, stanowi jeden z najskuteczniejszych sposobów profilaktyki tzw. chorób cywilizacyjnych, m.in. układu krążenia. W Polsce spożywamy dwa razy więcej soli niz to określają zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia i jest to jedna z przyczyn wysokiej u nas umieralności z powodu chorób układu krążenia. Tymczasem „MAGDISOL” jako dietetyczny środek, zastępując sól tradycyjną, zapobiega tym chorobom, a także miażdżycy, zawałom serca itp. a zawarty w niej jod i magnez czynią ją niezastąpioną w profilaktyce chorób wynikających z niedoboru tych pierwiastków i to bez szkody dla walorów smakowych przygotowywanych potraw.

Kryształy

(Świat Kobiety – 31.01.1995 r.)

Nadmiar soli, ze względu na zawarty w niej sód, jest szkodliwy dla wszystkich. jednak szczególnie powinny ograniczać jej spozycie osoby cierpiące na schorzenia nerek i układu krążenia. Lepiej niech używają soli o zmniejszonej zawartości sodu (Magdisolu czy Salvity). Smakuje tak samo. Kosztuje tylko nieco więcej od zwykłej.

Sód w żywności oraz możliwości racjonalnego ograniczenia

(Ekonatura, kwiecień 2004r.)

Sól, która stanowi podstawowe żródło sodu, związana jest z historią rozwiju człowieka od najdawniejszych czasów. Stosowano ją jako środek konserwujący żywność a także jako pierwszą przyprawę poprawiającą smak pożywienia juz ok. 10 tysięcy lat temu. Ponieważ sól była pierwszym środkiem konserwującym żywność, ludzie przyzwyczaili się do używania jej w znacznych ilościach, wielokrotnie przewyższających zapotrzebowanie organizmu.

Sód należy do niezbędnych składników pożywienia i ponieważ nie jest on gromadzony w organizmie, to niezbędne jest określenie jego dziennego spożycia. Nadmiar sodu jest szkodliwy, dlatego Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wydała zalecenia ograniczenia jego dziennego spożycia. Ważne jest to w szczególności u grupy ludzi zagrożonych podwyższonym ryzykiem nadciśnienia i chorób układu krążenia. Jego fizjologiczną rolą jest zapewnienie właściwego ciśnienia krwi, odpowiedniej równowagi osmotycznej w zewnątrzkomórkowych płynach ustrojowych. Zawarty w płynie na zewnątrz komórki sód i zawarty wewnątrz komórki potas tworzą odpowiedni potencjał błony komórkowej, niezbędny do przewodzenia impulsów nerwowych, zapewnienia prawidłowej funkcji mięśni, również mięśnia sercowego a także do wykorzystania przez komórkę wielu składników.

Podsumowanie dotychczasowych badań i obserwacji potwierdza związek przyczynowy pomiędzy spożyciem sodu i ciśnieniem krwi. Jak wiadomo nadciśnienie tętnicze jest schorzeniem i choć jest ono uwarunkowane wieloprzyczynowo, to istnieje wiele danych wskazujących, że jedną z jego przyczyn jest właśnie nadmiar sodu w diecie (…) Zebrane dane (program INTERSALT) wskazują, iż im większa jest ilość spozycia sodu, tym występuje wyższa częstotliwość przypadków nadciśnienia (…) istnieje również prawdopodobieństwo epidemiologicznego związku spożycia sodu z występowaniem raka żołądka i udarów mózgu.

Na podstawie wieloletnich analiz z 12 krajów odnośnie umieralności na raka żołądka i udarów mózgu, ustalono, iż wspólnym czynnikiem wywołującym te zjawiska może być wysokość spożycia sodu. Zwiększone ryzyko udarów mózgu ma swoje źródło m. in. we wpływie sodu na powstawanie nadcisnienia, natomiast zwiększone ryzyko raka żołądka spowodowane jest pośrednio wysokim i długotrwałym spozyciem soli kuchennej.

Reasumując dostępne dane, należy stwierdzić, że chociaż zależność pomiędzy wysokością spożycia sodu (soli) i częstotliwością występowania raka żołądka i udarów mózgu nie rysuje się tak wyraźnie jak w przypadku ciśnienia krwi, to jednak ograniczenie spożycia soli wydaje się być uzasadnione.

Przeciętne średnie spożycie sodu w różnych krajach jest znacznie zróżnicowane. Zawarte jest ono w przedziale od 150 do 450 mmol dziennie, tzn. od 8,8 do 23,6 g. Róznice te spowodowane są zróżnicowaniem diet. Dzienne spożycie sodu w Polsce, jak wskazują orientacyjne dane, jest w porównaniu z innymi krajami europejskimi wysokie. Zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) to 7-8 g dla ludzi zdrowych i 5 g dla ludzi z podwyższonym ryzykiem chorób układu krążenia. Aby osiągnąć poziom spożycia sodu i jego głównego nośnika – soli kuchennej zalecanego przez WHO należy dążyć do blisko dwukrotnego obniżenia nasycenia nimi racji pokarmowej.

Analiza struktury spożycia wykazała, że decydujący udział w dostarczaniu sodu mają potrawy (60%), a dopiero na drugim miejscu znajdują się produkty wytwarzane przez przemysł spożywczy (30%). Największe ilości sodu wnoszą do naszego organizmu zupy, ziemniaki, kluski, makarony, kasze oraz produkty mięsne. Wynika to głównie z ilości ich w dziennej diecie i dużej częstotliwości ich spożywania.

W dążeniu do obniżenia spożycia soli stosowane są na świecie substytuty soli kuchennej. Ponieważ sól ma istotne znaczenie w kształtowaniu smakowitości potraw i ich akceptacji przez konsumentów, substytuty te powinny być równie atrakcyjne pod względem smakotwórczości jak NaCl. Przede wszystkim muszą być nieszkodliwe dla organizmu ludzkiego i muszą wykazywać czysty smak słony. Ich zadanie to zaspokajanie preferencji ludzi dla smaku słonego i jednoczesna redukcja spożycia sodu.

W Polsce kilka lat temu Kopalnia Soli w Wieliczce wyprodukowała partię doświadczalną takiej soli. Może być stosowana jako zamiennik zwykłej soli przy przygotowywaniu potraw oraz przy stole; może być także z powodzeniem stosowana przy wypieku chleba oraz produkcji serów i wędlin. Sól ta charakteryzuje się czystym, słonym smakiem o intensywności zbliżonej do intensywności słoności tradycyjnej soli a także dobrą rozpuszczalnością. Dodawana do potraw i przetworów żywnościowych zamiast tradycyjnej soli, daje taki sam efekt smakowy wprowadzając do naszego organizmu o 30 % mniej sodu i kilkadziesiąt razy więcej potasu, wpływając na przybliżenie proporcji tych dwóch pierwiastków do stosunku jak 1:1,7 uważanego za fizjologicznie optymalny. Sól sodowo-potasową o analogicznym składzie pod nazwą „MAGDISOL” oferuje firma MANAKA z Bydgoszczy. Potrzeba obniżenia dziennego spożycia sodu w świetle aktualnego stanu wiedzy o jego roli w powstawaniu nadciśnienia, a także zwiększeniu ryzyka udarów mózgu oraz raka żołądka wydaje się nie ulegać wątpliwości. Również żywienie szpitalne, ze względu na swój charakter powinno odznaczać się racjonalnością w spełnianiu podstawowych wymogów żywieniowych i dietetycznych. Podobnie przedstawia się żywienie sanatoryjne, a także dzieci w szkołach i przedszkolach.

Racjonalne działanie na rzecz obniżenia spożycia sodu oznaczać powinno dostarczenie indywidualnemu człowiekowi lub grupie ludzi odpowiedniego pod względem ilości i składników odżywczych, urozmaiconego i atrakcyjnego sensorycznie zestawu posiłków przy jednoczesnym obniżeniu w nich zawartości sodu do poziomu zbliżonego do aktualnych zaleceń WHO.

Katarzyna Wróblewska
Stowarzyszenie EKONATURA

Facebook